ایران در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۴۰۴ (۲۱ آگوست ۲۰۲۵) نوتام A2412/25 را برای انسداد موقت بخشی از حریم هوایی کشور صادر کرد. این نوتام که توسط سازمان هواپیمایی فدرال آمریکا نیز منتشر شده، نشان می‌دهد که از ساعت ۲۰:۵۱ به وقت UTC روز ۲۱ آگوست تا ۰۲:۳۰ به وقت UTC روز ۲۲ آگوست (مطابق با ۰۰:۲۱ تا ۰۶:۰۰ صبح روز ۳۱ مرداد) فضای هوایی غرب کشور برای کلیه پروازهای عبوری بسته بوده است. مسیر بسته شده از مرز غربی FIR تهران آغاز و از نقاط ناوبری ALRAM – ZAJ – HAM – ARK – YSJ – TULAX عبور می‌کند که شامل استان‌های زنجان، همدان، اراک، یاسوج و امتداد غربی خلیج فارس می‌شود. این اقدام به احتمال زیاد با رزمایش یا عملیات نظامی، از جمله فعالیت سامانه‌های پهپادی و پدافندی، در ارتباط است.
در یک اقدام قابل توجه در حوزه کنترل فضای پروازی، ایران با صدور نوتام شماره A2412/25 اعلام کرد که بخش غربی حریم پروازی کشور از ساعت ۲۰:۵۱ UTC روز ۲۱ آگوست تا ساعت ۰۲:۳۰ UTC روز ۲۲ آگوست (از ساعت ۰۰:۲۱ بامداد تا ۰۶:۰۰ صبح روز ۳۱ مرداد ۱۴۰۴) به صورت کامل بسته شده است.
مطابق متن رسمی نوتام که در پایگاه داده NOTAM سازمان هوانوردی فدرال ایالات متحده (FAA) ثبت شده، این انسداد حریم هوایی در محدوده FIR تهران رخ داده و شامل امتداد مسیر ناوبری از ALRAM تا TULAX بوده که از طریق نقاط ناوبری ZAJ، HAM، ARK و YSJ تعریف شده است. این مسیر عملاً استان‌های زنجان، همدان، اراک، یاسوج و نواحی غربی خلیج فارس را شامل می‌شود.
در متن نوتام آمده است:
THE WEST PART OF TEHRAN FIR FM ALRAM - ZAJ - HAM - ARK - YSJ - TULAX THENCE ALONG TEHRAN FIR BOUNDARY TO THE POINT OF ORIGIN CLSD
این متن به معنای آن است که بخش غربی منطقه اطلاعات پروازی تهران (FIR Tehran) از نقطه ALRAM آغاز و تا نقطه TULAX بسته شده است و ادامه مسیر نیز در امتداد مرز FIR تهران تا نقطه آغاز مسدود خواهد بود.
پیش‌زمینه‌های احتمالی این انسداد هوایی:
با توجه به تجربه‌های گذشته، بسته شدن فضای هوایی ایران در مناطق خاص اغلب با عملیات نظامی، تست‌های موشکی، فعالیت پهپادی یا رزمایش‌های منطقه‌ای در ارتباط است. به‌ویژه در ماه‌های اخیر که منطقه غرب آسیا با تنش‌های امنیتی ناشی از درگیری‌های پهپادی و توسعه سامانه‌های ضدپهپاد مواجه بوده است، چنین نوتامی می‌تواند نشانگر فعالیت‌هایی با ابعاد امنیتی یا نظامی در منطقه غرب کشور باشد.
تحلیل نوتام در چارچوب فعالیت‌های پهپادی:
با توجه به رویکرد روزافزون کشورهای منطقه به بهره‌برداری از سامانه‌های UAV و C-UAS، مسدودسازی‌های موقت حریم هوایی نقش مهمی در ایمن‌سازی فضای عملیاتی برای انجام مأموریت‌های پهپادی یا پدافندی ایفا می‌کنند. انسداد حریم هوایی غرب ایران می‌تواند در راستای تست یا اجرای عملیات سامانه‌های ضدپهپاد، پهپادهای شناسایی، رزمایش‌های ترکیبی نیروی هوافضا یا ارتش باشد.
ابعاد بین‌المللی نوتام:
ثبت این نوتام در پایگاه FAA ایالات متحده (با تصویر ضمیمه در گزارش حاضر) نشان می‌دهد که این هشدار برای تمامی اپراتورها و خلبان‌های بین‌المللی فعال در فضای خاورمیانه و مسیرهای عبوری به مقصد شرق آسیا، آسیای میانه و خاورمیانه، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اقدامات مشابه پیشین:
در سال‌های گذشته نیز موارد متعددی از صدور نوتام برای بخش‌هایی از آسمان ایران، به‌ویژه در غرب و جنوب کشور، ثبت شده است که در اغلب موارد، با انجام رزمایش‌های موشکی، تست سیستم‌های دفاع هوایی و پهپادی همراه بوده است. به‌عنوان مثال، در تیرماه ۱۴۰۴ نیز بخشی از FIR غربی برای چند روز بسته شده بود که هم‌زمان با عملیات ترکیبی ضدپهپاد و مانورهای هشدار هوایی بود.
نتیجه‌گیری:
صدور نوتام A2412/25 و مسدودسازی موقت فضای پروازی غرب کشور، نشان‌دهنده اهمیت امنیتی و راهبردی این منطقه در نقشه عملیاتی جمهوری اسلامی ایران است. در عصر پهپادها و جنگ‌های بدون سرنشین، چنین اقدامات پیشگیرانه‌ای می‌تواند نقشی حیاتی در کاهش خطرات ناخواسته در فضای هوایی و زمینی ایفا کند.