در پاسخ به موج فزاینده موفقیت پهپادهای انتحاری ایران و روسیه در جنگ‌های اخیر، از جمله پهپاد معروف شاهد-۱۳۶ که در اوکراین و خاورمیانه استفاده شده است، پنتاگون پهپاد LUCAS را معرفی کرد؛ یک سامانه تهاجمی بدون سرنشین با هزینه پایین، ماژولار و آماده عملیات میدانی که توسط شرکت SpektreWorks در ایالت آریزونا توسعه یافته است.
این پهپاد که در چارچوب برنامه APFIT (برنامه نوآوری و انتقال نمونه‌های پهپاد کوچک) ارتش آمریکا مورد حمایت قرار گرفته، بخشی از سیاست جدید وزارت دفاع آمریکا برای استفاده از سامانه‌های قابل تولید انبوه، مقرون‌به‌صرفه و قابل اتکا در سناریوهای درگیری با تهدیدات هم‌تراز به‌شمار می‌رود.
مشخصات و جایگاه عملیاتی
LUCAS به عنوان یک پهپاد گروه ۳ طبقه‌بندی شده است، به این معنا که وزن آن کمتر از ۶۰۰ کیلوگرم است و می‌تواند در ارتفاع متوسط و با برد عملیاتی گسترده پرواز کند. طراحی باز و معماری ماژولار این پهپاد امکان تجهیز آن به مأموریت‌های مختلف مانند شناسایی (ISR)، حمله تاکتیکی، جنگ الکترونیک و نقش واسطه ارتباطی در میدان نبرد را فراهم می‌کند.
پهپاد انتحاری شاهد 136
در پیکربندی تهاجمی، LUCAS از مدل عملیاتی پهپاد شاهد-۱۳۶ الگوبرداری کرده اما با قابلیت‌هایی نظیر تطبیق‌پذیری بیشتر، امکان استفاده چندباره، و یکپارچگی با شبکه‌های ارتباطی مدرن، از جمله MUSyC، پیشی گرفته است. این شبکه ارتباطی مش، توانایی انتقال اطلاعات ایمن و بلادرنگ را بین واحدهای عملیاتی آمریکا و متحدانش در مناطق پرخطر مانند دریای جنوبی چین، تنگه تایوان یا مناطق A2/AD(Anti-Access/Area Denial (ضد دسترسی/ممانعت منطقه‌ای)) فراهم می‌سازد.
مشخصات فنی پهپاد LUCAS مدل FLM 136 شرکت SpektreWorks
- ابعاد عملیاتی کوچک
- کاملاً خودکار از برخاست تا فرود
- معماری باز برای بارگذاری محموله
عملکرد پروازی (FW PERFORMANCE)
- مداومت پروازی: حدود ۶ ساعت
- سقف پرواز: بیش از ۱۰٬۰۰۰ پا (DA)
- سرعت کروز: ۵۵ گره (≈ ۲۸ متر بر ثانیه)
- سرعت حداکثر (Dash Speed): ۱۰۰ گره (≈ ۵۱ متر بر ثانیه)
- برد (با ارتباط نامحدود C2): ۳۵۰ مایل دریایی (NM)
- روش برخاست: پرتابگر بادی (Pneumatic Launcher) یا RATO
- روش فرود: ۱۰۰ فوت (≈ ۳۰٫۵ متر)
- سامانه پیشرانش: موتور ۲۱۵ سی‌سی کاربراتوری
ابعاد (DIMENSIONS)
- طول: ۹٫۸ فوت (≈ ۳ متر)
- دهانه بال: ۸٫۲ فوت (≈ ۲٫۵ متر)
وزن‌ها (WEIGHTS)
- وزن خالی پرنده: ۷۰ پوند (≈ ۳۱٫۷۵ کیلوگرم)
- حداکثر وزن برخاست: ۱۸۰ پوند (≈ ۸۱٫۵ کیلوگرم)
- حداکثر ظرفیت محموله: ۴۰ پوند (≈ ۱۸ کیلوگرم)
- حداکثر وزن سوخت: ۷۰ پوند (≈ ۳۱٫۷۵ کیلوگرم)
اویونیک (AVIONICS)
- سیستم اویونیک: SpektreWorks Avionics
LUCAS (Low-Cost Uncrewed Combat Attack System)
پرتاب و عملیات در شرایط سخت
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد (Low-Cost Uncrewed Combat Attack System)LUCAS، قابلیت پرتاب راکتی (RATO) و نصب روی پلتفرم‌های زمینی همچون کامیون‌ها است. این قابلیت، پهپاد را برای عملیات از مناطق دورافتاده یا بدون زیرساخت مناسب، آماده کرده و کاملاً منطبق با دکترین «خودمختاری اعزامی» وزارت دفاع ایالات متحده است.
این رویکرد جدید به دنبال آن است که آمریکا بتواند قدرت هوایی کشنده را بدون وابستگی به باندهای فرودگاه ثابت یا زنجیره‌های طولانی تدارکاتی مستقر کند؛ موضوعی که در جنگ‌های مدرن با تهدیدات A2/AD، اهمیت فزاینده‌ای دارد.
قیمت و بهره‌برداری انبوه
اگرچه قیمت دقیق LUCAS اعلام نشده، اما تحلیلگران نظامی تخمین می‌زنند که قیمت این پهپاد به‌مراتب پایین‌تر از سقف ۱۰۰ هزار دلار است. این مسئله، تولید انبوه و استقرار گسترده این سیستم را در آینده نزدیک ممکن می‌سازد؛ به‌ویژه در قالب برنامه بزرگ Replicator ایالات متحده که به‌دنبال تولید هزاران پهپاد مجهز به هوش مصنوعی طی ۲۴ ماه آینده برای مقابله با برتری فزاینده چین است.
در مقایسه، پهپاد ایرانی شاهد-۱۳۶ با قیمت تقریبی ۲۰ تا ۴۰ هزار دلار در میدان نبرد اوکراین نشان داده که می‌تواند با تاکتیک‌های ازدحامی، سامانه‌های پدافندی را به چالش بکشد. LUCAS با حفظ مزایای مشابه اما در چارچوب ساختار منظم و چندلایه ارتش آمریکا، پاسخ مستقیم به این تهدیدها محسوب می‌شود.
نقش در نبردهای آینده
LUCAS نه‌تنها یک مهمات سرگردان است، بلکه به‌عنوان یک گره (Node) در زنجیره کشتار (Kill Chain) نیز عمل می‌کند. توانایی عملکرد مستقل، ارتباط با سایر واحدها، و بهره‌برداری در سناریوهای دریایی و ساحلی، آن را به یک عامل تعیین‌کننده در مقابله با تهدیدات پیچیده تبدیل کرده است.
علاوه بر آن، امکان ارتقاء LUCAS با سامانه‌های هدف‌گیری هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی، این پهپاد را به یکی از پیشگامان میدان نبرد آینده تبدیل می‌کند. این قابلیت‌ها شامل شناسایی هدف، انتخاب هدف به‌صورت خودکار و اجرای عملیات بدون دخالت لحظه‌ای اپراتور انسانی هستند.
ارزان، ساده و آماده برای تولید انبوه؟
یکی از نکات کلیدی LUCAS قیمت آن است: بین ۳۵ تا ۴۰ هزار دلار برای هر فروند. طبق پوستر نمایش داده‌شده (همراه با نقل قولی از دونالد ترامپ)، همین بازه‌ی قیمتی برای تولید انبوه این سلاح جدید آمریکایی پیش‌بینی شده است.
به‌دلیل هزینه پایین و سادگی در به‌کارگیری (قابلیت پرتاب از کامیون یا با بوستر راکتی)، LUCAS می‌تواند به‌سرعت در میدان‌های نبرد مستقر شود، بدون نیاز به نیروهای متخصص زیاد. شرکت SpektreWorks نیز آمادگی خود را برای شروع تولید انبوه اعلام کرده است.
پلتفرم رزمی مدرن یا کپی ارزان؟
برخلاف شاهد که یک پهپاد انتحاری یکبار مصرف است، LUCAS قابلیت استفاده‌ی چندباره دارد و می‌تواند در قالب شبکه ارتباطی رزمی آمریکا فعالیت کند. همچنین توانایی ایفای نقش به‌عنوان رله‌ی پروازی یا دیده‌بان میدان نبرد را نیز داراست.
سازندگان تأکید می‌کنند که این فقط یک پهپاد نیست، بلکه یک پلتفرم ماژولار است که می‌توان آن را متناسب با مأموریت‌های مختلف بازطراحی کرد.
اگرچه LUCAS نسبت به شاهد از نظر برد و قدرت تخریب ضعیف‌تر است، اما ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، خودمختاری در مأموریت‌ها و امکان استفاده‌ی مجدد باعث شده تا جایگزینی جذاب برای سیستم‌های موجود به حساب آید. در شرایطی که اهمیت پهپادهای ارزان در جنگ‌های امروزی رو به افزایش است، چنین پرنده‌ای می‌تواند به‌سرعت محبوب شود – نه فقط در ارتش آمریکا.
«الهام» از ایران، پیاده‌سازی در آمریکا
نسخه آمریکایی شاهد نخستین مورد کپی‌برداری از این طرح نیست. نمونه‌های مشابه طی ماه‌های اخیر در اوکراین و تایوان نیز ظاهر شده‌اند. با این حال، LUCAS ممکن است نخستین پهپاد غربی باشد که وارد تولید انبوه می‌شود.
پهپادهای انتحاری دیگر یک «سلاح خاص» به شمار نمی‌روند؛ آن‌ها اکنون به بخشی استاندارد از میدان نبرد مدرن بدل شده‌اند. و وقتی حتی پنتاگون روی پهپادهای ارزانِ یکبار مصرف (یا چندبار مصرف) سرمایه‌گذاری می‌کند، می‌توان گفت که «عصر LUCAS» تازه آغاز شده است.
تحلیل راهبردی
از منظر راهبردی، معرفی LUCAS نشانه‌ای از تغییر بنیادین در دکترین هوایی آمریکا است. برتری هوایی دیگر صرفاً با جنگنده‌های میلیارددلاری همچون F-35 یا بمب‌افکن‌های B-21 تعریف نمی‌شود، بلکه سامانه‌های بدون سرنشین باهوش، کم‌هزینه، و انعطاف‌پذیر مانند LUCAS در خط مقدم تسلیحات آینده قرار گرفته‌اند.
این روند همسو با تغییرات راهبردی در منطقه آسیا-پاسیفیک است؛ جایی که نبردهای احتمالی با چین در تنگه تایوان یا دریای جنوبی چین به نیرویی متکی به تعداد، تحرک بالا و قابلیت ازدحام هوشمند نیاز دارد.
در نهایت، LUCAS نمادی از پاسخ سریع و مؤثر ایالات متحده به پیشروی‌های فناورانه رقبایی چون ایران، روسیه و چین در حوزه پهپادهای تهاجمی است.