مرزهای جنوبی ایران در طی سال‌ها با رشادت‌های جوانان دلیر ایرانی از هجوم و حمله دشمنان رنگارنگ خارجی مصون مانده است. یکی از این جوانان دلیر و عزیز، کسی نبوده جز رئیسعلی دلواری. محافظت از مرزهای جنوب ایران در بوشهر به فرماندهی رئیسعلی از جمله افتخارات تاریخ ناب ایران است. از جمله اقدامات طلایی دلواری، رهبری جنوب در تنگستان و بوشهر علیه نیروهای انگلیسی در جنگ جهانی اول بود. تاریخ‌خوانی یکی از ارزشمندترین ویژگی‌های هر ملت است که با مطالعه آن ضمن شناخت بزرگان و شخصیت‌های مهم، راه و رسم زندگی را هم می‌آموزند. اگر دوست دارید بدانید که رئیسعلی دلواری اهل کجا بود، چه کرده و در یک کلام، رئیسعلی دلواری کیست تا پایان این مقاله با ما همراه باشید:

رئیسعلی دلواری چه دستاوردهایی داشته است؟

رئیسعلی در سال۱۲۶۱ هجری شمسی در روستای دلوار تنگستان از توابع استان بوشهر متولد شد. او که فردی میهن‌دوست و خیرخواه بود در سن ۲۴ سالگی، فعالیت‌های مشروطه‌خواهانه‌ای را در جنوب ایران آغاز نمود و از جمله مخالفین سرسخت استعمار انگلیسی‌ها بود. انگلیسی‌ها در آن زمان قصد پیشروی در خاک ایران را داشتند و استعمارگری خود را در خلیج‌فارس روز به روز گسترش می‌دادند. اما رئیسعلی دلواری و دیگر نیروهای مبارز در جنوب کشور از بوشهر، تنگستان و دشتستان محافظت کردند و اجازه ورود بریتانیایی‌ها به خاک ایران و توسعه نفوذشان ندادند. قیام رئیسعلی دلواری و مردم جنوب در حفظ خاک جنوب ایران بسیار مهم و افتخاربرانگیز است. هر چند که تعدادی از دلیران تنگستانی و یاران رئیسعلی در این نبردها و مقاومت‌ها پرپر شدند اما یاد آنها تا ابد به عنوان نمادی از شجاعت و مردانگی در حافظه ایران باقی خواهد ماند.

رئیسعلی دلواری در زمان مشروطه به کمک نیروهای مشروطه‌خواه دیگر، بوشهر را از حاکمیت محمدعلی‌شاه قاجار خارج و در حدود ۱۰ ماه شهر را مدیریت و سازماندهی کرد. رشادت‌های این فرد اثرگذار در تاریخ ایران به همین‌جا ختم نمی‌شود. رئیسعلی دلواری با برقراری ارتباط با سایر نیروهای مشروطه‌خواه در نقاط دیگر ایران، اقدام به مشارکت در مسیر موفقیت مشروطه داشت و تلاش‌های ارزشمندی را هم در این زمینه در جنوب ایران سامان داد.

نیروهای انگلیسی که در جنگ جهانی اول با حمله به بوشهر قصد تصرف دلوار را داشتند با قیام دلیران تنگستان اسیر و کشته شدند و طعم تجاوز و تصرف خاک ایران را با خود به گور بردند. در این میان، قیام رئیسعلی دلواری و یارانش باعث شد تا مبارزان دیگری هم به آنها اضافه شود و انگلیسی‌ها به شدت تحت فشار قرار بگیرند. انگلیسی‌ها با شرارت‌های خود از مسیرهای مختلفی وارد مبارزه می‌شدند. اما هوشمندی مرد بزرگی چون رئیسعلی و یارانش مانع از کارگر افتادن ترفندها و حیله‌گری‌های بریتانیایی بدسابقه می‌شد.

رئیسعلی و چالش‌های مقاومت و پای‌مردی را بشناسید

نیروهای انگلیسی که از مقاومت و جسارت دلیران تنگستان به تنگ آمده بودند با اعزام واسطه‌هایی به سوی رئیسعلی قصد تطمیع او را داشتند. برای مثال به او پیشنهاداتی مانند تقدیم ۴۰ هزار پوند پول و... می‌کردند و سعی داشتند که او را از مسیر مبارزه خود خارج کنند. ولی واقعیت این است که مردان بزرگ بر سر ایمان خود می‌ایستند و در راه رسیدن به آرمان‌های نیک‌شان حتی جان خود را هم می‌دهند. انگلیسی‌ها که می‌دیدند از در تطمیع نمی‌توانند روی اراده رئیسعلی و دلیران تنگستان اثری بگذارند، آنها را تهدید به بمباران منازل و باغ‌های نخل کردند. اما رئیسعلی دلواری که تا پای جان برای مقاومت در برابر استعمار انگلیسی ایستاده بود به آنها پیغام داد که منزل ما کوهستان‌های افراشته و مستحکم ایران‌زمین است و تخریب آن از هیچ بنی‌بشری برنمی‌آید. به دلیل رشادت‌های رئیسعلی دلواری و یارانش در سال ۱۳۸۹، روز ۱۲ شهریور را روز مبارزه ملی با استعمارگران نام نهادند. از هم‌رزمان شجاع این دلیر تنگستانی می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:

•    غضنفرالسلطنه برازجانی؛

•    زائر خضر خان اهرمی؛

•    خالوحسین بردخونی دشتی؛

•    شیخ‌حسین‌خان چاه‌کوتاهی.

متأسفانه در میان نیروهای خودی ایرانی هم کسانی بودند که تحت تأثیر وعده‌های انگلیسی‌ها به خدعه و خیانت روی می‌آوردند.  اما کارشکنی‌ها و نیرنگ‌ها با وجود هوشمندی و دلاوری تنگستانی‌ها راه به جایی نمی‌برد. نیروهای متحد به رهبری رئیسعلی دلواری جوانمردی‌های زیادی به خرج دادند و برای آزادی و استقلال، خون خود را پیشکش وطن کردند.

مزار شهید رئیسعلی دلواری کجا است؟

جنگ میان دلیران تنگستان به رهبر رئیسعلی دلواری ادامه داشت و تا سال ۱۲۹۴ هجری شمسی، انگلیسی‌ها نمی‌توانستند در برابر شجاعت این گروه ایرانی به پیروزی و نفوذ دست پیدا کنند. اما دریغ و صد دریغ که سابقه خیانت روی این کره خاکی از آغاز پیدایش آدمی بوده و ادامه دارد. فردی خائن و نفوذی به نام غلامحسین تنگکی که به نیروهای انگلیسی پیوسته بود، در محلی موسوم به «تنگک صفر» در هنگام شبیخون زدن نیروهای تنگستانی به بریتانیایی‌ها، رئیسعلی دلواری را از پشت سر هدف گلوله قرار داد و او را در سن ۳۳ سالگی به شهادت رساند. قبر شهید رئیسعلی دلواری در حرم امام‌زاده‌ای در روستای «کله‌بند» قرار داشت اما بنا به وصیتی که کرده بود، او را به قبرستان وادی‌السلام در کنار حرم حضرت علی (ع) منتقل کردند. بنابراین، پیکر رئیسعلی دلواری را به نجف بردند و در کنار مولایش به خاک سپردند.

از دلاوری‌های تنگستانی‌ها هم قلعه رئیسعلی دلواری و موزه‌ای باقی مانده که بازدید از آنها خالی از لطف نیست. قلعه کلات در اهرم مکانی بود که اسرای انگلیسی در آن در عین احترام نگهداری می‌شدند. البته ساخت این قلعه از اقدامات خضرخان اهرمی است که دوشادوش رئیسعلی به مبارزه علیه نیروهای استعمارگر انگلیسی پرداخت. هنوز هم جای به گلوله بستن این قلعه از سوی انگلیسی‌ها روی دیوار قلعه کلات اهرم دیده می‌شود. خضرخان اهرمی و فرزندش نیز از سوی یکی از بستگان خود کشته شدند.

خانه و موزه رئیسعلی‌ دلواری در شهر دلوار و به فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب بوشهر واقع است. رئیسعلی در طول زندگی خود چهار بار ازدواج کرد و فقط همسر آخر او فرزندی به نام عبدالحسین به دنیا آورد. رئیسعلی دلواری، سه نوه داشت که هیچ‌یک در قید حیات نیستند و آخرین آنها در سال ۱۳۹۴ دار فانی را وداع گفت. شناخت و گرامی‌داشت یاد این مرد بزرگ، چراغ راهی است برای کسانی که می‌دانند تاریخ ماه شب‌های تاریک جهل است.